Προληπτικά προγράμματα ανά τον κόσμο
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και όλοι το γνωρίζουν. Για αυτό διάφορες χώρες σε όλο το κόσμο έχουν δημιουργήσει προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου με σκοπό να προστατεύσουν τους πολίτες τους. Δυστυχώς η Ελλάδα δεν είναι μία από αυτές τις χώρες.
Παρακάτω αναφέρονται κάποιες από τις χώρες που συμμετέχουν σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου:
Γερμανία
Στη Γερμανία, το 2019 εισήχθη ένα οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου με εξασφάλιση ποιότητας για CRC. Οι νόμιμοι ασφαλισμένοι ηλικίας 50 ετών και άνω μπορούν να αποφασίσουν μεταξύ της ανοσολογικής εξέτασης κρυφού αίματος στα κόπρανα (iFOBT) και της κολονοσκόπησης για προσυμπτωματικό έλεγχο CRC ανάλογα με το φύλο και την ηλικία τους . Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου περιλαμβάνει επίσης γραπτή πρόσκληση και ενημερωτικό υλικό βασισμένο σε στοιχεία για να βελτιώσει τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για τη συμμετοχή ή όχι.
Γαλλία
Απευθύνεται σε πληθυσμό ηλικίας από 50 έως 74 ετών που λαμβάνουν πρόσκληση για το τεστ κάθε 2 χρόνια. Στη Γαλλία, βασίζεται σε μια στρατηγική δύο σταδίων: πρώτα τη χρήση μιας εξέτασης κοπράνων και στη συνέχεια, εάν είναι θετική, τη διενέργεια κολονοσκόπησης. Οι προσκλήσεις για συμμετοχή στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου ΚΠΕ στάλθηκαν ταχυδρομικά από το γραφείο του CRCDC-IDF. Τα άτομα κλήθηκαν να συμβουλευτούν τον γενικό ιατρό τους ο οποίος διένειμε το FIT ελεύθερα. Η πρόσκληση αποστέλλεται κάθε 2 χρόνια. Εάν οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονταν, εστάλη μια πρώτη υπενθύμιση μετά από 90 ημέρες. Μια δεύτερη υπενθύμιση θα μπορούσε να σταλεί μετά από 120 ημέρες εάν δεν υπήρχε ακόμα απάντηση. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε ανάλυση σε ένα δείγμα κοπράνων αφού οι συμμετέχοντες το επέστρεψαν ταχυδρομικά σε προπληρωμένο φάκελο. Όταν το πρώτο τεστ ήταν αρνητικό, οι ασθενείς έλαβαν νέα πρόσκληση 2 χρόνια αργότερα. Εάν το τεστ ήταν θετικό, τους συνέστησαν να κάνουν κολονοσκόπηση για ανίχνευση ή/και θεραπεία πιθανών βλαβών του παχέος εντέρου και απευθύνονταν σε γαστρεντερολόγο. Στους συμμετέχοντες των οποίων το δείγμα δεν ήταν αξιολογήσιμο (παλαιωμένο τεστ, σφάλμα στη συμπλήρωση της φόρμας κ.λπ.) στάλθηκε νέο τεστ.
Βέλγιο
Το Φλαμανδικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου ΚΠΕ, προσφέρει δωρεάν FIT (με αλληλογραφία) κάθε δύο χρόνια, ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2013 με σταδιακή εφαρμογή ανά ηλικία, με αποτέλεσμα όλες τις ηλικίες-στόχους 50-74 ετών να συμπεριληφθούν το 2020.
Ηνωμένο Βασίλειο
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του εντέρου προσφέρεται κάθε 2 χρόνια σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας 60 έως 74 ετών. Άτομα μεγαλύτερα από αυτό μπορούν να ζητούν κιτ προσυμπτωματικού ελέγχου κάθε 2 χρόνια. Τον Αύγουστο του 2018, οι υπουργοί συμφώνησαν ότι στο μέλλον ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του εντέρου στην Αγγλία θα ξεκινήσει στην ηλικία των 50 ετών. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) άρχισε να μειώνει το εύρος ηλικιών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του παχέος εντέρου από τον Απρίλιο του 2021. Το κιτ αποστέλλεται με όλες τις προσκλήσεις για προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του εντέρου. Τα άτομα που πληρούν τις προϋποθέσεις για προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του παχέος εντέρου λαμβάνουν μια επιστολή πρόσκλησης, μαζί με ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που εξηγεί τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τα πιθανά οφέλη και τους κινδύνους του. Περίπου μια εβδομάδα αργότερα, το πρόγραμμα στέλνει ένα κιτ FIT με οδηγίες για το πώς να το χρησιμοποιήσετε στο σπίτι. Τα αποτελέσματα αποστέλλονται 2 εβδομάδες μετά την παραλαβή του ολοκληρωμένου κιτ από το εργαστήριο. Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου προσφέρει κολονοσκόπηση σε άτομα με μη φυσιολογικό αποτέλεσμα προσυμπτωματικού ελέγχου.
Κύπρος
Το 2013 και το 2014 σε μικρό αριθμό αγροτικών περιοχών. Στους επιλέξιμους συμμετέχοντες (ηλικίας 50-69) εστάλη μια πρόσκληση μέσω επιστολής, ένα ενημερωτικό φυλλάδιο και ένα μικρό σωληνάριο για τη συλλογή του δείγματος κοπράνων. Τους δόθηκε η οδηγία να συλλέξουν το δείγμα στο σωληνάριο, να το σφραγίσουν σε πλαστική σακούλα και να το παραδώσουν στο πλησιέστερο κέντρο υγείας. Στους συμμετέχοντες εστάλησαν τα αποτελέσματά τους μέσω ταχυδρομείου.
Ιρλανδία
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του εντέρου είναι διαθέσιμος σε όλα τα άτομα ηλικίας 60 έως 69 ετών που ζουν στην Ιρλανδία. Πρέπει να είναι στο μητρώο προσυμπτωματικού ελέγχου του εντέρου προτού σταλεί πρόσκληση για να κάνουν μια εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος περιλαμβάνει τη λήψη δείγματος (δείγμα κοπράνων) χρησιμοποιώντας μια εξέταση στο σπίτι. Το δείγμα τοποθετείτε σε ειδικό σωληνάριο και στέλνετε πίσω σε σφραγισμένο φάκελο για εξέταση σε εργαστήριο. Εάν η ποσότητα του αίματος που βρέθηκε είναι πάνω από το όριο ελέγχου, γίνεται παραπομπή για μια περαιτέρω εξέταση που ονομάζεται κολονοσκόπηση. Αυτό το τεστ είναι δωρεάν. Κάποιος μπορεί να εγγραφεί ηλεκτρονικά ή δωρεάν τηλεφωνικά.
Φινλανδία
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου γίνεται σε εθνικό επίπεδο στη Φινλανδία από το 2022. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος θα εισηχθεί σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας 60-68 ετών. Οι προβολές θα επεκταθούν σταδιακά, για να αφορούν τελικά όλους τους ηλικιωμένους 56-74 ετών, που θα προσκαλούνται κάθε δύο χρόνια. Λαμβάνετε η πρόσκληση στο σπίτι ταχυδρομικώς. Το δείγμα διαλογής λαμβάνεται στο σπίτι κατά την επίσκεψη στην τουαλέτα. Το δείγμα αποστέλετε στο εργαστήριο προσυμπτωματικού ελέγχου μέσα σε χάρτινο φάκελο. Τα ταχυδρομικά τέλη για τον φάκελο της επιστροφής προπληρώνονται από το κράτος.
Ολλανδία
Το ολλανδικό εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2014. Αυτός ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι για άνδρες και γυναίκες στην ηλικιακή ομάδα 55 έως 75 ετών. Το 2021, το ποσοστό συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου ήταν 70,6%. Συνολικά, συμμετείχαν περισσότερα από 1,6 εκατομμύρια άτομα. Από αυτούς τους 1,6 εκατομμύρια συμμετέχοντες, το 4,6% είχε δυσμενές αποτέλεσμα FIT. Αυτό αντιστοιχεί σε περισσότερους από 74.000 συμμετέχοντες που παραπέμφθηκαν για κολονοσκόπηση. Ανιχνεύθηκαν 2.790 καρκίνοι του παχέος εντέρου και 16.878 προχωρημένα αδενώματα.
Δανία
Εστονία
Άνδρες και γυναίκες ηλικίας 60-68 ετών και με ασφάλιση υγείας συμμετέχουν στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου κάθε δύο χρόνια. (Το 2023 περιλαμβάνονται/καλούνται ανασφάλιστοι) Το Μητρώο Προσυμπτωματικού Ελέγχου Καρκίνου σχηματίζει μια ομάδα-στόχο προσυμπτωματικού ελέγχου. Οι προσκλήσεις για λογαριασμό του οικογενειακού ιατρού θα αποστέλλονται ταχυδρομικά στα άτομα που συμμετέχουν στον έλεγχο στις διευθύνσεις που αναγράφονται στο μητρώο πληθυσμού. Στην πρόσκληση, παρέχονται πληροφορίες ότι το άτομο που συμμετέχει στον έλεγχο λαμβάνει ένα κιτ δειγματοληψίας κοπράνων από τον οικογενειακό γιατρό του και πρέπει να κάνει κράτηση για υποδοχή οικογενειακής νοσοκόμας. Στην υποδοχή ενός οικογενειακού γιατρού ή νοσοκόμου, το άτομο λαμβάνει ένα κιτ δειγματοληψίας κοπράνων. Το κιτ περιλαμβάνει δοχείο δοκιμής, πληροφοριακό υλικό, έντυπο και πληρωμένο φάκελο επιστροφής, με την έντυπη διεύθυνση του εργαστηρίου. Ένα άτομο παίρνει το δείγμα στο σπίτι και το στέλνει ταχυδρομικά στο εργαστήριο. Το κόστος αποστολής δείγματος είναι προπληρωμένο, χωρίς κόστος για το άτομο.
Λιθουανία
Ουγγαρία
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου αποτελείται από δύο βήματα:
• Εξέταση κρυφού αίματος στα κόπρανα δειγμάτων κοπράνων που λαμβάνονται σε δύο συνεχόμενες ημέρες.
• κολονοσκόπηση, εάν η εξέταση κρυφού αίματος στα κόπρανα δεν είναι αρνητική.
Το κιτ δοκιμής περιλαμβάνει όλο τον εξοπλισμό που απαιτείται για τη δειγματοληψία κοπράνων, η οποία θα πρέπει να γίνεται στο σπίτι σε δύο συνεχόμενες ημέρες. Μετά από αυτό, τα δύο δοχεία πρέπει να ταχυδρομηθούν στον δωρεάν φάκελο που περιλαμβάνεται στο κιτ δοκιμής. Η ανάλυση των υποβληθέντων δειγμάτων και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων γίνονται σε ειδικό ανοσοχημικό εργαστήριο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Υγείας (ΝΝΚ). Εάν ο γιατρός έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου, το εργαστήριο θα του/της στείλει το αποτέλεσμα ηλεκτρονικά και μπορείτε να ρωτήσετε για τα αποτελέσματα από τον ιατρό περίπου 2 εβδομάδες μετά την ταχυδρομική αποστολή του δείγματος. Εάν κάποιος συμμετάσχει στην εξέταση με μεμονωμένο τρόπο ή έχει λάβει το κιτ δοκιμής με άλλο τρόπο, το αποτέλεσμα θα ταχυδρομηθεί στη διεύθυνσή του.
Κροατία
Από το 2008 έως το 2011 συνολικά 1 056 694 άτομα προσκλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο. Βρέθηκαν 12.477 θετικοί ασθενείς FOBT (6,9%). Η κολονοσκόπηση έγινε σε 8541 περιπτώσεις. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος εντόπισε ΚΠΕ σε 472 ασθενείς.
Τσέχικη Δημοκρατία
Μάλτα
Αμερική
Η Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ συνιστά προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου για ενήλικες που διατρέχουν μέσο κίνδυνο και είναι μεταξύ 45 και 75 ετών. Το Πρόγραμμα Ελέγχου Καρκίνου του Παχέος Εντέρου (CRCCP) του CDC συνεργάζεται με κλινικές, νοσοκομεία και άλλους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης για τη χρήση και την ενίσχυση στρατηγικών που έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τον προσυμπτωματικό έλεγχο (που ονομάζονται παρεμβάσεις βασισμένες σε στοιχεία). Το CRCCP εστιάζει στην αύξηση του προσυμπτωματικού ελέγχου μεταξύ ατόμων ηλικίας 45 έως 75 ετών σε κλινικές που εξυπηρετούν άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα και όπου λιγότερο από το 60% των ασθενών είναι ενημερωμένοι στον προληπτικό έλεγχο.
Αυστραλία
Ιαπωνία
Κορέα
Ενώ αναφέραμε κάποια από τα προγράμματα προληπτικού ελέγχου στον κόσμο υπάρχουν ακόμα περισσότερες χώρες που συμμετέχουν στον προσυμπτωματικό έλεγχο.
Πηγές:
Navarro M, Nicolas A, Ferrandez A, Lanas A. Colorectal cancer population screening programs worldwide in 2016: An update. World J Gastroenterol. 2017 May 28;23(20):3632-3642. doi: 10.3748/wjg.v23.i20.3632. PMID: 28611516; PMCID: PMC5449420.
Tran TN, Hoeck S, De Schutter H, Janssens S, Peeters M, Van Hal G. The Impact of a Six-Year Existing Screening Programme Using the Faecal Immunochemical Test in Flanders (Belgium) on Colorectal Cancer Incidence, Mortality and Survival: A Population-Based Study. Int J Environ Res Public Health. 2023 Jan 16;20(2):1654. doi: 10.3390/ijerph20021654. PMID: 36674409; PMCID: PMC9864341.
Katičić M, Antoljak N, Kujundžić M, Stamenić V, Skoko Poljak D, Kramarić D, Stimac D, Strnad Pešikan M, Samija M, Ebling Z. Results of National Colorectal Cancer Screening Program in Croatia (2007-2011). World J Gastroenterol. 2012 Aug 28;18(32):4300-7. doi: 10.3748/wjg.v18.i32.4300. PMID: 22969192; PMCID: PMC3436044.
Giannakou K, Lamnisos D. Small-Area Geographic and Socioeconomic Inequalities in Colorectal Cancer in Cyprus. Int J Environ Res Public Health. 2022 Dec 26;20(1):341. doi: 10.3390/ijerph20010341. PMID: 36612661; PMCID: PMC9819875.
https://www.uvn.cz/en/colon-cancer-screening-center
Tina Bech Olesen, Henry Jensen, Henrik Møller, Jens Winther Jensen, Berit Andersen, Morten Rasmussen (2023) Nationwide participation in FIT-based colorectal cancer screening in Denmark during the COVID-19 pandemic: An observational study eLife 12:e81808
https://www.tervisekassa.ee/en/people/health-prevention/colon-cancer-screening
https://www.freefromcancer.fi/check-your-body/colorectal-cancer-screening/
Pellat A, Deyra J, Husson M, Benamouzig R, Coriat R, Chaussade S. Colorectal cancer screening programme: is the French faecal immunological test (FIT) threshold optimal? Therap Adv Gastroenterol. 2021 May 7;14:17562848211009716. doi: 10.1177/17562848211009716. PMID: 33995581; PMCID: PMC8111528.
Brinkmann M, Diedrich L, Krauth C, et al General populations’ preferences for colorectal cancer screening: rationale and protocol for the discrete choice experiment in the SIGMO study BMJ Open 2021;11:e042399. doi: 10.1136/bmjopen-2020-042399
https://egeszsegvonal.gov.hu/en/stay-healthy/colorectal-screening.html
https://www2.hse.ie/conditions/bowel-screening/screening-information/
Dulskas A, Poskus T, Kildusiene I, Patasius A, Stulpinas R, Laurinavičius A, Mašalaitė L, Milaknytė G, Stundienė I, Venceviciene L, Strupas K, Samalavicius NE, Smailyte G. National Colorectal Cancer Screening Program in Lithuania: Description of the 5-Year Performance on Population Level. Cancers (Basel). 2021 Mar 6;13(5):1129. doi: 10.3390/cancers13051129. PMID: 33800772; PMCID: PMC7961359.
https://healthservices.gov.mt/en/phc/nbs/Pages/Screening-Programmes/Colorectal-Screening.aspx
https://www.gov.uk/guidance/bowel-cancer-screening-programme-overview
https://www.nhs.uk/conditions/bowel-cancer-screening/
https://www.cdc.gov/cancer/crccp/about.htm
https://www.cancercouncil.com.au/cancer-prevention/screening/bowel-cancer-screening/
Kinichi Hotta and others, Regional colorectal cancer screening program using colonoscopy on an island: a prospective Nii-jima study, Japanese Journal of Clinical Oncology, Volume 47, Issue 2, February 2017, Pages 118–122, https://doi.org/10.1093/jjco/hyw155
Park B, Lee YY, Song SY, Shin HY, Suh M, Choi KS, Jun JK. Trends of Colorectal Cancer Screening Rates in Korea: Korean National Cancer Screening Survey 2005-2020. Gut Liver. 2022 Nov 15;16(6):930-941. doi: 10.5009/gnl210419. Epub 2022 Apr 22. PMID: 35466090; PMCID: PMC9668502.
Μείνετε ενημερωμένοι με email newsletter
Kαλέστε την γραμμή βοήθειας 2103303313